 जातिय पहिचान,उत्थान र विकाशको लागि हामी सबै एक हौं साथै आफ्नो देश,जाति ,धर्म र परम्परालाई कहिल्यै नभुलौं  मगर चौतारी परिवार
title of image Title of image Title of image Title of imageTitle of image Title of image Title of image Title of image Title of image Title of image

मगर भाषा

     मगर भाषाको केही शब्दको अर्थ यसप्रकार छ।
                 ( nepali to magar language)

                         "परिवार र नातेदारमा सम्बोधन गर्ने साईनो" 
हजुर बाबा = बाज्यु       हजुर आमा = बाजैई        ठुलो बाबा = झाबोई       ठुलि आमा = झामोई
बाबा = बोई    आमा = मोई   दाजु = दाजै   दिदी = डै      भाई = भया     काका = काकै(महर्चो बोई)
बहिनी = नानी     काकी =मुसि(महर्चो मोई)    भाउजु = भोज्यु   मामा = मामोई   माईजु = मोमा
जेठान = जेठु    जेठान दिदी = गुमा    आमाको बहिनी = छ्यामोई     बाबाको बहिनी = फुपु/निनी
फुपुको श्रीमान= निबा   श्रीमान =लेन्जा  श्रीमती = महाजा/मास्तो   मिजा = बच्चा  छोरा= बोउजा
छोरी = निन्जा   भेनाजु = भेना,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,।

                                             "शरीरको नामहरु"
मान्छे = भर्मी      टुप्पि = मिचुट      कपाल = मिछाम/छाम       टाउको = मितालु     नाक = मिनाह
दाँत = मिस्याक       जिब्रो = मेलेत       कान = मेनेकेप      पेट = मेप्वाङ/मितुक       मुटु = मिगिन
मृगौला = मुटुक     कलेजो = मिसिन    नाईटो = मेंपेडे    खुट्टा = मिहिल   पिसाब = रोहोस/मेरोहोस
घाँटी = मिघाँटी       आन्द्रा = मेखें          दिसा = बेन        सिंगान = मिनाप        पसिना = नाम्चोस
थुक = मेंथोहो     ओंठ = बुर्लिन   आँखा = मिमिक   नङ = म्यार्किन/आर्किन         हात = मिहुत/हुत
मुख = मेङगेर,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,।
                                                        "जिव-जन्तूको नाम"
गाई = घेँत      गोरु = बार्दा/थोर      कुखुरा = ग्वा        बाख्रा = ह्रा     सुङ्गुर = वाक       कुकुर = चिउ
खरायो = खरहा      सर्प = बुल      माछा = दिस्या     गड्यौला = पामागिल    फत्याङ्ग्रा = बुर्छुम्ग्या
बिरालो =सुथु       मुसा = बिउ      परेवा = पर्‍या       स्याल = शिला        किरा = डु       मौरी = घोंस
गङगता = रे  झिङ्गेमाछा = तोर्‍या    पानीसर्प = दिबुल,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,।
                          "खाद्यबस्तु,साग-सब्जी र मरमसलाको नाम"
धान = छोसान   चामल = छुरु    भात = छो/ज्यात     कोदो = पाँदोर   तरुल = नाम्या   बोडी = गोलो
प्याज = प्यास     लसुन = आर्‍या        अदुवा = छेबोक       पिंडालु = ह्याआ          भटामस = भाट्टा
नुन = छा       तेल = सिडी       मासु = स्या     आण्डा = ग्वारु      रोटी = बेसकाम      आरु = घर्लिक
आँप =आँबा    निबुवा =बिउर   साग = गान    उखु =खुम     तरकारी = मेट्/गान     तामा = छुरुगान
कालो दाल = टेछोडाल   रायो साग = भाजिगान,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,।
                                    "भुत,बर्तमान र भबिश्यकाल"     
अस्ती = खैनिक       हिजो = तिसिनी      अजा = छिनी       भोली = पिहिंन        पर्सी = आपरिहिन
निकोपर्सी = अख्वास्नी      बिहान = कगोरा      दिउसो = नमासिन        बेलुका = नम्बिलाक/ नाभी
राती = राताङ         परार = खैलेशौं         पोर =मेंहेलेशौ            आगुम = छेलेशौं         साल = ल्हेस
                                          "एक वचन र बहुवचन"
म = ङा     तिमी,तँ = नाङ     हामी = कान्को     तपाईं,हजुर = नाको    तपाईंहरु, हजुरहरु = नाहाको
उनिहरु,तिनिहरु = होस्को             वहाँहरुको = होस्कु           उनिहरुको = होसेकु             मेरो = ङौ
तिम्रो,तेरो = नु        तपाईंको = नाकु             हाम्रो = कानु           तपाईंहरुको,हजुरहरुको = नाहाकु
                                                 (उ)  बाट आउने केहि शब्दहरु
उमाल्ने - हताके     उमाल्नु - हतानी     उमाल्दैछु - हतामि    नौमाल्ने - माहताके    उमाले - हताका
उमालेन -महातामि   उमाला -हताकौ     उमालिएला - आहातै   उम्लिदैन - महात्ले   उमल्छ - हात्ले
उमाल्थे - हताकौला         उड्ने - भुर्के      उडाउने - भुरुके       उडाउनु - भुरुनी       उडाउदैछु - भुरुमी
नौडाउने - मभुरुके     उडाएन- मभुरुका       उडायो - भुरुका       उडाउ - भुरुको       उडिएला - आभुरै
उडदैन - माभुर्ले       उडछ - भुर्ले            उडाउथे - भुरुकौला        उखल्ने - हुत्के         उखल्नु - हुत्नी
उखाल्दैछु - हुत्मी        नौखाल्ने - महुत्के          उखालेन - महुता     उखाल्यो - हुता     उखाला - हुतो
उखल्ला - आहुतै     उखाल्छु - हुत्ले     उखाल्थे - हुतौला    उठने - सोके    उठनु -सोनीउठदैछु -सोमी
नउठने - मसोके       उठेन - मसोअ        उठयो - सोआ            उठ - सोना             उठाउल - असोतै
उठदैन - मसोले         उठथे - सौला         उठछु - सोले         उचाल्ने - गरङ्के        उचाल्नु - गराङ्नी
उचाल्दैछु - गराङ्मी     नउचाल्ने - मगराङ्के      उचालेन - मगराँ     उचाल्यो - गराँ      उचाल - गँरौ
उचाल्ल - आगराङै              उचाल्दैन - मगराङ्ले            उचाल्थे - गरौंला            उचाल्छु - गराङ्ले
उध्याउने - आर्जप्के      उध्याउनु - आर्जप्नी        उध्याउदैछु - आर्जप्मी      नउध्याउने - मआर्जप्के
उध्याएन - मआर्जपा          उध्यायो - आर्जपा           उध्याउ - आर्जपौ        उध्याउदैन - मआर्जप्ले 
उध्याउल - आर्जपै         उध्याउथे - आर्जपौला        उध्याउछु - आर्जप्ले,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,।
                                              () बाट आउने केहि शब्दहरु
किच्ने - पेचेके         किच्नु - पेचेनी        किच्दैछु - पेचेमी        नकिच्ने - मपेचेके      किचे - पेचेका
किचेन - मपेचेका    किच - पेचेकौ     किचिएल - अपेचेकै    किच्दैन - मपेचेले     किच्थे - पेचेकौला
किच्छु - पेचेले    कराउने - च्याके     कराउनु - च्यानी    कराउदैछु - च्यामनी   नकराउने - माच्याके
करायो - च्याका    कराएन - मच्याका    कराउ - च्याको   कराउल - आच्याकै    कराउदैन - मच्याले
कराउथे - च्याकौला       कराउछु - च्याले       काट्ने - चेके        काट्नु - चेनी         काट्दैछु - चेमनी
नकाट्ने - माचेके    काटेन - मच्या   काट्यो - च्याअ    काट - च्यौं   काटौल - अच्याइ  काट्छु - चेले
काट्दैन - मचेले    काट्थे - च्यौला,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

कुच्याउने - कोच्योके      कुच्याउनु - कोच्योनी   कुच्याउदैछु - कोच्योमी   नकुच्याउने - मकोच्योके
कुच्याएन - मकोच्योका        कुच्यायो - कोच्योका        कुच्याउ - कोच्योको         कुच्यो - कोच्याह
कुच्याउल -अकोच्योकै   कुच्याउदैन -मकोच्योले   कुच्याउछु - कोच्योले    कुच्याउथे - कोच्योकौला
कुर्ने - वाङके     कुर्नु - वाङनी     कुर्दैछु - वाङमी     नकुर्ने - मवाङके   कुरेन - मवाङा     कुर्‍यो - वाङा
कुरौला - अवाङै    कुर्दैन - मवाङले    कुर्छु - वाङले    कुर्थे - वौङला   कुहिने - घेल्के     कुहियो - घेला
कुहिनु - घेल्निघेल्चो       कुहिदैछ - घेल्मनी        नकुहिने - मघेल्ले मघेल्चो        कुहिएन - मघेला
कुहिएला - अघेलै    कुहिदैन - मघेल्ले    कुहिन्छ - घेल्ले     कुहिएछ - घेल्लेस     कुहिन्थे - घेलौला
                                             (ख) बाट आउने केहि शब्दहरु
खाने - ज्याके        खानु - ज्यानि        खाँदैछु - ज्यामि         नखाने - मज्याके         खाएन - मज्या
खायो - ज्या     खाउ - ज्यो   खाउला - अज्यैइ   खाँदैन - मज्याले   खान्छु - ज्याले    खान्थे - ज्यौला
खाए - ज्याअ   खन्ने - कोके    खन्नु - कोनी      खन्दैछु - कोमी   नखन्ने - मकोके   खनेन - मकोहा
खनौला - आकोहै      खन्दैन - मकोहोले      खनेन - माकोहोमि    खन्छु - कोहोले     खन्थे - कोहौला
खने - कोहा,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
                                             (ग) बाट आउने केहि शब्दहरु
गर्ने - जात्के     गर्नु - जात्नी     गर्दैछु - जात्मी     नगर्ने - मजात्के    गरेन - मजाता     गर्‍यो - जता
गर - जातो    गरौला - अजातै     गर्दैन - मजात्ले      गर्छु - जात्ले  गर्नुस् - जात्निन    गर्थे - जतौला
गाउने - ल्हिङ्के     गाउनु - ल्हिङनी     गाउदैछु - ल्हिङमि  नगाउने - मल्हिङके      गाएन - मल्हिङा
गायो  - ल्हिङा       गाउ - ल्हिङो        गाउला - अल्हिङै     गाउदैन - मल्हिङ्ले          गाउछु - ल्हिङले
गाउथे - ल्हिङौला             गाली गर्ने - ढिस्के            गाली गर्नु - ढिस्नी             गाली गर्दैछु -ढिस्मी
गाली नगर्ने - मढिस्के              गाली गरेन - मढिसा      गाली गर्‍यो - ढिसा             गाली गर -ढिसो
गाली गरौंला - अढिसै       गाली गर्दैन - मढिस्ले         गाली गर्छु - ढिस्ले           गाली गर्थे - ढिसौला
                                             () बाट आउने केहि शब्दहरु
फुल्ने - वात्के         फुल्नु - वात्नी          फुल्दैछ - वात्मी         फुल्यो - वाता           फुलेन - मवाता
फुलिएला - अवातै      फुल्दैन - मवात्ले       फुल्छ - वात्ले          फुल्थे - वातौला       फल्ने - स्याके
फल्नु - स्यानि       फल्दैछ - स्यामि      फल्यो - स्याअह्     फलेन - मस्यामि      फल्दैन - मस्याले
फल्छ - स्याले     फुटाउने - भास्के     फुटाल्नु - भास्नी    फुटाउदैछु - भास्मी    नफुटाउने - मभास्के
फुटाएन - माभास         फुटायो - भासा        फुटाउ - भासो       फुटयो - भाटा         फुटिएल - अभाटै
फुट्दैन - मभात्ले     फुट्छ - भात्ले      फुटथे - भातौला
फर्काउने - ल्हेत्के            फर्काउनु - ल्हेत्नी            फर्काउदैछु - ल्हेत्मी           नफर्काउने - मल्हेत्ले
फर्काएन - माल्हेता    फर्कायो - ल्हेता    फर्काउ - ल्हेतो   फर्काउला - आल्हेतै   फर्काउदैन - माल्हेत्ले
फर्काउछु - ल्हेत्ले      फर्काउथे - ल्हेतौला     फाल्ने - लोहोके    फाल्नु - लोहोनी    फाल्दैछु - लोहोमि
नफाल्ने - मलोहोके        फालेन - मालोहा        फाल्यो - लोहा       फाल - लोहो       फालौल - अलोहै
फाल्दैन - मलोहोले     फाल्छु - लोहोले        फाल्थे - लोहौला,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,।
                                              () बाट आउने केहि शब्दहरु
पोल्ने - जोके         पोल्नु - जोनी        पोल्दैछु - जोमनी         नपोल्ने - मजोके          पोल्यो - जोवा
पोलेन - मजोमी          पोला - जौं        पोलिएला - अजोइ        पोल्दैन - मजोले          पोल्छु - जोले
पोल्थे -जौला      पिट्ने -डुङ्के   पिट्नु -डुङ्नी    पिट्दैछु -डुङ्मी   नपिट्ने - माडुङ्के    पिटेन -माडुङ
पिटे - डुङा      पिटा - डुङु    पिटाउला - आडुई    पिट्दैन - माडुङ्ले      पिट्छु - डुङ्ले     पिट्थे - डुउला
पाल्ने - कोके      पाल्नु - कोनी            पाल्दैछु - कोमी          नपाल्ने - मकोके       पालेन - मकोका
पाल्यो - कोका        पाल - कोको          पालौला - अकोकै         पाल्दैन - मकोले          पाल्छु - कोले
पाल्थे - कोकौला      पार्ने - पारीके         पार्नु - पारीनी           पार्दैछु - पारीमी         नपार्ने - मपारीके
पारेन - मपारीका       पार्‍यो - पारीका      पारा - पारीको       पारौला - अपारीकै      पार्दैन - मपारीले
पार्छु - पारीले           पार्थे - पारीकौला
पठाउने - बिन्के            पठाउनु - बिन्नी                पठाउदैछु - बिन्मी               नपठाउने - मबिन्के
पठाएँन - मबिना        पठायो - बिना      पठाउ - बिनो        पठाउला - अबिनै      पठाउदैन - मबिन्ले
पठाउछु - बिन्ले               पठाउथे - बिनौला                पड्काउने - फोडोके        पड्काउनु - फोडोनी 
पड्काउदैछु - फोडोमी       नपड्काउने - मफोडोके       पड्काएन - मफोडोका      पड्कायो - फोडोका
पड्काउ - फोडोको           पड्काउला - अफोडोकै       पड्काउदैन - मफोडोले        पड्काउछु - फोडोले
पड्काउथे - फोडोकौला
पढाउने - परिसाके       पढाउनु - परिसानी               पढाउदैछु - परिसामि      नपढाउने - मपरिसाके
पढाएन -मपरिसाका   पढायो -परिसाका     पढाउ- परिसाको   पढौला -अपरिसै   पढदैन - मपरिस्ले
पढाउदैन - मपरिसाले           पढाउछु - परिसाले         पढाउथे - परिसकौला          पढाएँ - परिसाका
पढ्ने - परिस्के      पढ्नु - परिस्नी     पढदैछु - परिस्मी       नपढ्ने - मपरिस्के      पढेन - मपरिसा
पढ्यो - परिसा        पढ - परिसो        पढौला - अपरिसै       पढदैन - मपरिस्ले         पढ्छु - परिस्ले
पढ्थे - परिसौला   पढे - परिस
पकाउने - थोके       पकाउनु - थोनी     पकाउदैछु - थोमि    नपकाउने - मथोके      पकाएन - मथोहा
पकायो - थोहा       पकाउ - थोहो      पकाउला - अथोहै     पकाउदैन - मथोहोले      पकाउछु - थोहोले
पकाउथे - थोहौला        पिन्ने - नुके        पिन्नु - नुक्नी          पिन्दैछु - नुमी         नपिन्ने - मानुके
पिनिएन-मानुका     पिन्यो -नुका    पिन-नुको      पिनाउला - आनुकै  पिन्दैन-मानुले   पिन्छु - नुले
पिन्थे - नुकौला.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,।
                                             () बाट आउने केहि शब्दहरु
मुछने - झ्योम्के             मुछनु - झ्योम्नी            मुछ्दैछु - झ्योम्मनी           नमुछने - माझ्योम्के
मुछेन - माझ्योमा      मुछे - झ्योमा    मुछा - झ्योमो   मुछिएला - अझ्योमै     मुछ्दैन - माझ्योम्ले
मुछ्छु - झ्योम्ले    मुछ्थे - झ्योमौला
                                             () बाट आउने केहि शब्दहरु
छ्याप्ने - ह्वाके     छ्याप्नु - ह्वानी   छ्याप्दैछु - ह्वामि  नछ्याप्ने - माह्वाके   छ्यापेन - माह्वाका
छ्याप्यो - ह्वाका    छ्याप - ह्वाको    छ्यापौला - अह्वाकै    छ्याप्दैन - मह्वाले     छ्याप्छु - ह्वाले
छ्याप्थे - ह्वाकौल    छ्यापे - ह्वाका
                                             () बाट आउने केहि शब्दहरु
निकाल्ने - छ्युके               निकाल्नु - छ्युनी             निकाल्दैछु - छ्युमी        ननिकाल्ने -मछ्युके
निकालेन - मछ्युका          निकाले - छ्युका          निकाला - छ्युको             निकालीएला -अछ्युकै
निकाल्दैन - मछ्युले       निकाल्छु - छ्युले       निकाल्थे - छ्युकौला
                                             () बाट आउने केहि शब्दहरु
चिमत्ने - चिर्लिके           चिमत्नु - चिर्लिनी           चिमत्दैछु - चिर्लिमी         नचिमत्ने - मचिर्लिक
चिमतेन - माचिर्लिका      चिमत्यो - चिर्लिका          चिमत - चिर्लिको          चिमतौला - आर्चिर्लिकै
चिमत्दैन - मचिर्लिले                   चिमत्छु - चिर्लिले         चिमत्थे - चिर्लिकौला     चढने -  काहल्क
चढनु -काहल्नी       चढदैछु -काहल्मी      नचढने -मकाहल्के      चढेन -मकाहला      चढयो -कालहा
चढ - कालोहो      चढौला - अकालै      चढदैन - मकाल्ले      चढछु - काल्ले              चढथे - कालौला
                                             () बाट आउने केहि शब्दहरु
छेडने - ख्वाके       छेडनु - ख्वानी       छेडदैछु - ख्वामी       नछेडने - मख्वाके      छेडेन - मख्वाका
छेडयो - ख्वाका         छेड - ख्वाको        छेडौला - अख्वाकै       छेडदैन - मख्वाले      छेडछु - ख्वाले
छेडथे - ख्वाकौला    छाम्ने - सुहुके       छाम्नु - सुहुनी       छाम्दैछु - सुहुमी       नछाम्ने - मासुहुके
छामेन - मासुहा       छाम्यो - सुहा           छाम - सुहो        छामौला - असुहै         छाम्दैन - मासुहुल
छाम्छु - सुहुले        छाम्थे - सुहौला         छुटने - भाहाके        छुटनु - भाहानी       छुटदैछु - भाहामी
नछुटने -मभाहके          छुटेन - मभाहा         छुटयो - भाहा        छुट - भाहान          छुटौला -अभाहै
छुटदैन - मभाहाले          छुटछु - भाहाले         छुटथे - भाहौला         छेक्ने - तुके          छेक्नु - तुनी
छेक्दैछु - तुमनी           नछेक्ने - मतुके          छेकेन - मतुवा           छेक्यो - तुवा         छेक - तुवो
छेकौला - अतुवाई           छेक्दैन - मतुले        छेक्छु - तुले        छेक्थे - तुउला          छोडने -डास्के
छोडनु - डास्नी     छोड्दैछु - डास्मी        नछोड्ने - मडास्के       छोडेन - मडासा         छोड्यो - डासा
छोड - डासो          छोडाउला - अडासै        छोड्दैन - मडास्ले      छोडछु - डास्ले       छोड्थे - डासौला
छुट्याउने - भाके                छुट्याउनु - भानी          छुट्याउदैछु - भामी          नछुट्याउने - माभाके
छुट्याएन -माभाका     छुट्यायो-भाका    छुट्याउ-भाको    छुट्याउला - अभाकै  छुट्याउदैन- मभाले
छुट्याउछु - भाआले        छुट्याउथे - भाकौला,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,।
                                            () बाट आउने केहि शब्दहरु
हाल्ने - काके          हाल्नु - कानी          हाल्दैछु - कामनी        नहाल्ने - मकाके      हालेन -मकाआ
हाल्यो - काआ       हाल - कौ       हालौला - आकै    हाल्दैन - मकाले    हाल्छु - काले    हाल्थे - कौला
हाँस्ने -रेत्के     हाँस्नु - रेत्नी     हाँस्दैछु - रेत्मी     नहाँस्ने -मारेत्के    हाँसेन - मारेता    हाँस्यो - रेता
हाँसा - रेतो     हाँसिएल - आरेतै   हाँस्दैन - मारेत्ले      हाँस्छु - रेत्ले  हाँस्थे - रेतौला    हान्ने - ङाप्के
हान्नु -ङाप्नी     हान्दैछु -ङाप्मनी      नहान्ने -मङाप्के      हानेन- मङापा   हान्यो -ङापा    हान -ङापो
हानौला -अङापै    हान्दैन -मङाप्ले    हान्छु -ङाप्ले      हान्थे -ङापौला    हिंड्ने -ह्वाके   हिंड्नु-ह्वानी
हिडदैछु - ह्वामि      नहिंड्ने - मह्वाके     हिंडेन - मह्वाअ      हिड्यो - ह्वाअ        हिडौला -अह्वाई
हिड्दैन - मह्वाले          हिडछु - ह्वाले         हिड्थे - ह्वौला         हार्ने - हरिस्के         हार्नु -हरिस्नी
हार्दैछु - हरिस्मी       नहार्ने - महरिस्के         हारेन - महारिस          हार्‍यो - हरिसा       हार - हरिसो
हारौला - अहरिसै               हार्दैन - महारिस्ले                     हार्छु - हरिस्ले               हार्थे - हरिसौला
---------------------------------------------------।।।

0 comments:

Post a Comment